مقدمه:
آواشناسی حروف یا فونتیک به مطالعه صداهای گفتاری می‌پردازد و نقش مهمی در هوش شنیداری کودکان دارد. هوش شنیداری به توانایی پردازش، درک و به خاطر سپردن اطلاعاتی که از طریق گوش است، گفته می‌شود. آشنایی با آواها و تمایز بین آن‌ها، پایه و اساس یادگیری زبان، خواندن و نوشتن را تشکیل می‌دهند.👂
آواشناسی حروف چیست؟
آواشناسی علم مطالعه صداهای گفتاری انسان‌هاست. این علم به این می‌پردازه که هر حرف در زبان فارسی چه صدایی تولید می‌کند و چطور با حروف دیگر ترکیب می‌شود. برخلاف الفبای نوشتاری که در اون “س”، “ث” و “ص” حروف متفاوتی هستند، در آواشناسی همگی صدای یکسانی یعنی /s/ دارند. در واقع، آواشناسی روی صداها (آواها) تمرکز دارد، نه روی شکل نوشتاری حروف.
در زبان فارسی، حروف به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
صامت‌ها (همخوان‌ها): حروفی مثل “ب”، “د” و “ف” که برای تلفظشان، هوا در دهان با مانع روبرو می‌شود.
مصوت‌ها (واکه‌ها): حروفی مثل “اَ”، “اِ”، “اُ” و “آ”، “ای”، “او” که هوا بدون هیچ مانعی از دهان خارج می‌شود.
آشنایی با این تفاوت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا ساختار کلمات را بهتر درک و ارتباط بین صداها و حروف را تشخیص دهند.
تأثیر آواشناسی بر هوش شنیداری کودک
آموزش آواشناسی به کودک تأثیرات عمیقی روی هوش شنیداری او دارد:
تمییز شنیداری:
مهمترین تأثیر آواشناسی، تقویت توانایی کودک در تشخیص تفاوت بین صداهای مشابه هست. مثلاً، تشخیص تفاوت صدای “پ” در “پا” و “ب” در “با” برای یک کودک، مستقیماً به مهارت‌های آواشناختی او بستگی دارد. این مهارت برای یادگیری خوانایی و املا نویسی ضروری است.
حافظه شنیداری:
تمرین‌های آواشناسی (مثل تکرار کلمات یا تشخیص صداها) به تقویت توانایی کودک در به خاطر سپردن توالی صداها کمک می‌کند. این حافظه برای درک دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای یا بازگویی داستان‌ها حیاتی است.
درک گفتار:
وقتی کودک بتواند صداها را به درستی تشخیص دهد، بهتر می‌تواند کلمات و جملات را پردازش و درک کند. این امر موجب موفقیت کودک در کلاس درس و گفتگوها است.
آمادگی برای خواندن و نوشتن:
آواشناسی، مهمترین پیش‌نیاز برای سوادآموزی (خواندن و نوشتن) محسوب می‌شود. کودکانی که به درستی آواها را شناخته، می‌توانند صداها را با حروف الفبا مرتبط و کلمات را بخش‌بندی کنند. این مهارت کمک می‌کند تا هر کلمه را به صورت آوایی تحلیل کرده و بنویسند.
روش‌های تقویت هوش شنیداری با آواشناسی
برای تقویت این مهارت در کودکان می‌تونید از روش‌های ساده و بازی‌های مختلف استفاده کنید:
بازی‌های آواشناسی:
- «بازی اول کلمه»: از کودک بپرسید کلماتی مثل “ماما”، “بابا”، “نان” با چه صدایی شروع می‌شود.
- «بازی آخر کلمه»: از اون بخواید صدای آخر کلمه رو تشخیص بده (مثلاً “درخت” با صدای “ت” تموم می‌شود).
- «بخش‌بندی کلمات»: کلمه‌ای مثل “مادر” رو به بخش‌های “ما” و “در” تقسیم کنید و از اون بخواید این کار رو تکرار کند.
شعرخوانی و موسیقی:
آواز خوندن، گوش دادن به آهنگ‌های کودکانه و تکرار شعرها به تقویت ریتم و درک آوایی کلمات کمک می‌کند.
داستان‌خوانی:
در حین داستان‌خوانی، با صدایی متفاوت شخصیت‌ها را معرفی کنید یا از کودک بخواید صداهای حیوانات رو تقلید کند.
تلفظ صحیح: والدین و مربیان باید کلمات را با تلفظ درست و واضح ادا کنند تا کودک بتواند الگوی صحیح را بشنود و تکرار کند.
مجموعه دانشگاه کوچک به عنوان بهترین پیش دبستانی در اصفهان با دارا بودن محیطی شاد و علمی، با استفاده از پژوهش های روان شناسی و مشاوره جهت پرورش کودک بر اساس تقویت هوش های نه گانه در خدمت شما عزیزان می باشد و هدف این مجموعه پرورش کودکانی شاد با هویت تحصیلی موفق است.
