رشد فکری چیست؟
رشد فکری در کودکان فرآیندی پیچیده و چند جانبه است که از بدو تولد آغاز می شود و تا بزرگسالی ادامه دارد. این فرآیند شامل توسعه طیف گسترده ای از مهارت های شناختی از جمله حل مسئله، تفکر انتقادی، خلاقیت، یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات می شود به عبارت دیگر به تغییراتی در ذهن گفته می‌شود که موجب افزایش تجربه در تفکر، استدلال، ارتباط، قضاوت، مفهوم سازی و … می باشد.
رشد فکری که به عنوان رشد شناختی نیز شناخته می‌شود، شامل رشد ذهن و رشد زبان می‌شود. کودکان می‌آموزند که چگونه استدلال کنند، فکر کنند، چیزها را درک کنند و توضیح دهند.
دوره های مختلف زندگی در کودکان:
کودکان در دوره های مختلف زندگی، دارای تفکر و استدلال‌های متفاوتی هستند. هر کودکی ۴ مرحله رشد فکری دارد که عبارتند از:
رشد حسی حرکتی، رشد پیش عملیاتی، رشد عملیات عینی و رشد انتزاعی.
- رشد حسی و حرکتی:
در این دوره از رشد فکری که از تولد تا ۲ سالگی را شامل می‌شود، کودکان در حال کشف روابط بین کارهایی هستند که انجام می‌دهند و همچنین پیامدهایی که به همراه دارد.
- پیش عملیاتی:
سنین ۲ تا ۷ سالگی کودک را شامل می‌شود و دوره‌ای است که کودکان استفاده از کلماتی که معرف اشیا هستند را شروع می‌کنند.
- عملیات عینی:
این دوره رشد از بازه ۷ تا ۱۱ سالگی کودک است، انجام عملیات ذهنی رشد می‌کند و کودک می‌تواند موضوعاتی که قابل مشاهده هستند را از هم تفکیک و پاسخ صحیحی به آنها بدهد.
- انتزاعی:
از سن ۱۱ سالگی به بعد را شامل می‌شود که بالاترین میزان رشد در کودکان است. در این دوره کودکان از توانایی تفکر انتزاعی، تفکری که از مسائل ساده عینی فراتر بوده و با مفاهیم مرتبط است، برخوردار می‌شوند.
عوامل متعدد تاثیرگذار در رشد فکری کودکان:
- ژنتیک: ژن ها نقش مهمی در تعیین ظرفیت فکری یک کودک دارند.
- محیط: محیطی که کودک در آن رشد می کند، از جمله تعاملات او با والدین، معلمان و همسالان، تأثیر قابل توجهی بر رشد فکری او دارد.
- تجربیات: تجربیاتی که کودک در طول زندگی خود دارد، مانند بازی، خواندن و حل مسئله، می تواند به رشد مهارت های فکری او کمک کند.
موثرترین روش ها برای تقویت رشد فکری در کودکان:
- ایجاد محیطی غنی از نظر شناختی: این کار را می توان با فراهم کردن اسباب بازی ها، کتاب ها و فرصت هایی برای کاوش و یادگیری برای کودک انجام داد.
- صحبت با کودک: با کودک خود در مورد چیزهای مختلف، از جمله رویدادهای روزمره، افکار و احساساتش صحبت کنید.
- خواندن برای کودک: از سنین پایین برای کودک خود کتاب بخوانید. این کار به او کمک می کند تا زبان، واژگان و مهارت های خواندن را توسعه دهد.
- بازی با کودک: بازی راهی عالی برای یادگیری و رشد کودکان است. با کودک خود بازی های مختلفی انجام دهید، از جمله بازی های فکری، بازی های ساختنی و بازی های رول پلی.
- تشویق حل مسئله: به کودک خود فرصت دهید تا مشکلات را به تنهایی حل کند. در صورت نیاز راهنمایی و پشتیبانی ارائه دهید، اما پاسخ ها را به او ندهید.
- تشویق خلاقیت: به کودک خود فرصت هایی برای کشف خلاقیت خود بدهید. این کار را می توان با فراهم کردن مواد هنری، تشویق آنها به بازی های تخیلی و دادن آزادی برای امتحان کردن چیزهای جدید انجام داد.
- حفظ تعادل عاطفی: کودکان برای یادگیری و رشد به احساس امنیت و ثبات عاطفی نیاز دارند. محیطی امن و محبت آمیز برای آنها فراهم کنید.
- صبوری: رشد فکری زمان می برد. صبور باشید و از پیشرفت های کودک خود، هر چقدر هم کوچک باشد، قدردانی کنید
بازی های مناسب برای تقویت هوش کودکان:
- بلوک های خانه سازی
- بازی پازل
- نقش بازی کردن
- بازی ماز
- بازی قایم موشک
- مجسمه شو
- لی لی کردن
- طناب کشی و..
چگونگی پرورش مهارت تفکر در کودکان:
- توسعه مهارت های یادگیری:
برای مثال:
چند سیب وجود دارد؟
این چه رنگیه؟
میشه بگی تو این عکس چیه؟
کی آمدید؟ - توسعه مهارت های درک مطلب:
برای مثال:
میشه بگی این گربه چطور شیر میخوره؟
میشه بگید چطور یک دانه به گیاه تبدیل میشه؟
آیا می توانید حدس بزنید این شکل چیست؟
میشه دوستت را به ما معرفی کنی؟ - توسعه مهارت های تمرینی:
برای مثال:
چه نوع رابطه ای بین دنیا و توپ فوتبال وجود دارد؟
آیا می توانید تفاوت بین گل و درخت را تشخیص دهید؟
“گربه چگونه میو میو می کند؟”آیا حیوانات دیگری وجود دارند که چنین صدایی تولید کنند؟ - توسعه مهارت های تجزیه و تحلیل:
برای مثال:
تفاوت اصلی بین پرتقال و سیب چیست؟
می توانید به ما بگویید چگونه این سیب به خانه ما آمد؟
تفاوت این عروسک (عروسک دختر) با آن عروسک (عروسک پسر) چیست؟
آیا شباهتی بین نوزاد و گیاه وجود دارد؟ - توسعه مهارت های فکری:
برای مثال:
اگر بتوانید موارد موجود در این اتاق را دوباره مرتب کنید، چه چیزی را کجا قرار می دهید؟
اگر آن گلدان خانه ما شروع به میوه دادن کند چه اتفاقی می افتد؟
هنگام انجام پازل به چه نکاتی توجه می کنید؟
اگر زباله ها را روی زمین خانه مان بریزیم، نه در سطل زباله چه اتفاقی می افتد؟ - توسعه مهارت های تصمیم گیری:
برای مثال:
اگر پول زیادی داشتید چه کار می کردید؟
اگر بال داشتید کجا می رفتید یا چه می کردید؟
چند میوه در این بشقاب وجود دارد؟
آیا بین تخم مرغ و خورشید رابطه ای وجود دارد؟
مجموعه دانشگاه کوچک به عنوان بهترین مهدکودک در اصفهان با دارا بودن محیطی شاد و علمی، با استفاده از پژوهش های روان شناسی و مشاوره جهت پرورش کودک بر اساس تقویت هوش های نه گانه در خدمت شما عزیزان می باشد و هدف این مجموعه پرورش کودکانی شاد با هویت تحصیلی موفق است.
